نشریه حقوق داوری
پیاپی 43 (شهریور 1402)

امروزه داوری تجاری به عنوان یکی از شیوه های جایگزین حل اختلاف، نقشی پر اهمیت در حل و فصل اختلاف های تجاری بین المللی ایفا می نماید. همین امر موجب تدوین قوانین در کشورهای مختلف و همچنین شکل گیری نهادهای داوری ملی و بین المللی شده است. این قوانین و مقررات ملی و بین المللی(مقررات رسیدگی در نهادهای داوری بین المللی) دارای تفاوت هایی با یکدیگر هستند که بررسی و مداقه در آنها می تواند منجر به تسهیل استفاده از نهاد داوری و اجرای آراء آن گردد. بر این اساس چالش اصلی این پژوهش عبارت است از بررسی تفاوت های و شباهت ها در مقررات سازمان جهانی مالکیت های فکری و قانون داوری تجاری بین المللی ایران. در واقع، با توجه به اینکه نهاد داوری وایپو یکی از فعالترین نهادهای داوری در سطح بین المللی می باشد، بررسی قوانین و مقررات آن از یک سو ما را با شیوه رسیدگی در این نهاد داوری آشنا می سازد و از سوی دیگر، تفاوت ها در روند رسیدگی داوری در این نهاد و قانون داوری تجاری بین المللی را نیز آشکار خواهد نمود. در انتهای این پژوهش مشخص می شود که قانون حاکم بر ماهیت دعوی در داوری اصولا تابع حاکمیت اراده یا قانونی است که طرفین قرارداد با توافق تعیین می کنند. تعارض قواعد آمره ملی کشورها با قواعد بین المللی باعث نادیده گرفته شدن این قواعد از سوی داوران علیرغم اراده طرفین می شود. وضعیت حمایت از مالکیت فکری در ایران به نظر می رسد دارای پایه های جدید و گاها سستی است که احتیاج به بررسی بیشتر در قوانین جدید دارد. تفاوت هایی که در مقررات داوری سازمان جهانی مالکیت فکری وجود دارد مانند محرمانه بودن داوری، سرعت در رسیدگی، قطعیت آراء بدون حق اعتراض، تجدید نظر خواهی و نهادی بودن مقررات داوری (Wipo) به نظر می رسد در مقررات داوری تجاری بین المللی وجود ندارد یا کم رنگ می باشد.